Przyczyny dysleksji – co wywołuje jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń rozwojowych?
Trudności w nauce czytania i pisania mogą mieć wiele przyczyn i niekoniecznie muszą wiązać się z występowaniem dysleksji. Często są one spowodowane nieprawidłowo prowadzonym sposobem nauczania, zaniedbaniami rodzicielskimi, niedosłuchem, niedowiedzeniem lub ogólnym opóźnieniem w rozwoju. O dysleksji możemy mówić dopiero w przypadku, gdy problemy z czytaniem i pisaniem pojawiają się u dziecka o przeciętnym lub wyższym ilorazie inteligencji, otoczonego odpowiednią opieką oraz poddanego właściwemu procesowi edukacji. Zwykle towarzyszą im inne charakterystyczne objawy: przekręcanie i mylenie wyrazów, brzydkie, niezgrabne pismo, popełnianie bardzo wielu błędów ortograficznych mimo znajomości zasad pisowni, pomijanie liter i słów przy przepisywaniu tekstu ze szkolnej tablicy oraz problemy z nauczeniem się na pamięć wierszyka lub tabliczki mnożenia. Stwierdzenia, czy w danym przypadku mamy do czynienia z dysleksją można dokonać jedynie przeprowadzając specjalistyczne testy. Z tego powodu każde podejrzenie dysleksji powinno być weryfikowane przez psychologa przy współpracy z pedagogiem oraz logopedą. Jeżeli ustalą oni, że zaobserwowane deficyty rozwojowe są spowodowane zaburzeniami dotyczącymi percepcji wzrokowej, słuchowej lub brakiem integracji obu powyższych procesów oznacza to, iż należy wdrożyć postępowanie mające na celu leczenie dysleksji.
Czynniki genetyczne czy środowiskowe? – o przyczynach dysleksji
Wiele osób nie chce wierzyć w diagnozę mówiącą, że ich dzieci cierpią na dysleksję. Uważają, iż stanowi ona dowód błędów wychowawczych lub też sugeruje, że poświęcili swojemu potomkowi zbyt mało uwagi. Tymczasem przyczyny dysleksji są bardzo złożone. Obecnie większość naukowców upatruje ich w uwarunkowaniach genetycznych. Za jej pojawienie się mają odpowiadać zmiany genu DCDC2 zlokalizowanego na 6 chromosomie człowieka. Dysleksja należy też do zaburzeń dziedzicznych. Szacuje się, że ryzyko wystąpienia trudności w czytaniu u osoby pochodzącej z rodziny obarczonej dysleksją wynosi około 60%, natomiast prawdopodobieństwo odziedziczenia kłopotów z ortografią sięga aż 70-80%.
Inne przyczyny dysleksji
Przedstawione powyżej fakty dotyczące przyczyn dysleksji kładą główny nacisk na nieprawidłowości w informacjach zakodowanych w genotypie człowieka. To, iż dysleksja czterokrotnie częściej występuje u chłopców sprawia, że jest ona niekiedy wiązana z rolą męskiego hormonu testosteronu. Niektórzy badacze sądzą, iż nadprodukcja testosteronu w okresie prenatalnym może skutkować pojawieniem się dysleksji. Wśród innych przyczyn dysleksji wymienianie są: nieprawidłowości w budowie mózgu lub układu nerwowego wrodzone lub nabyte (np. mikrouszkodzenia powstałe podczas niewłaściwie przebiegającej ciąży lub powikłanego porodu), a także deficyty percepcyjno-motoryczne, których wtórny skutek miałoby stanowić rozwinięcie się dysleksji. Jak widać z ilości przedstawionych koncepcji, przyczyny dysleksji nie zostały jeszcze w pełni poznane. To, iż dysleksja stanowi jedno z najczęściej stwierdzanych zaburzeń rozwojowych i dotyczy aż 10% populacji każe jednak przypuszczać, że nadal będą prowadzone intensywne badania w kierunku ich ostatecznego ustalenia.
